Κυριακή 19 Φεβρουαρίου 2012

Τα σπάνια πουλιά της Ελλάδας & Οι κίνδυνοι αφανισμού τους

Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί στον ελληνικό χώρο 450 είδη πουλιών, αλλά η βιβλιογραφία και τα υπάρχοντα δεδομένα τεκμηριώνουν απόλυτα την ύπαρξη ή εμφάνιση 407 ειδών, ενώ η παρουσία των υπολοίπων 43 θεωρείται ανεπιβεβαίωτη λόγω έλλειψης επαρκών αποδεικτικών στοιχείων. Ο αριθμός των ειδών που φωλιάζουν στην Ελλάδα ανέρχεται σε 240 περίπου, δηλαδή το 60% του συνόλου. Τα υπόλοιπα είναι πουλιά που διαχειμάζουν, περνούν από τη χώρα μας μεταναστεύοντας ή εμφανίζονται τυχαία και ακανόνιστα.
Από την απελευθέρωση και την ίδρυση του ελληνικού κράτους μέχρι σήμερα, έχουν δημοσιευθεί περίπου 700 εργασίες για την ελληνική ορνιθοπανίδα. Αν και στη συντριπτική τους πλειοψηφία δημοσιεύθ ηκαν από αλλοδαπούς επιστήμονες, τα τελευταία 10-15 χρόνια εμφανίσθηκαν και αρκετοί Ελληνες ορνιθολόγοι που έβαζαν τις βάσεις για την ανάπτυξη της ορνιθολογίας στη χώρα μας, με ουσιαστικότερη και συστηματικότερη μελέτη των πουλιών της.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, στην Ελλάδα απαντώνται και 10 από τα είδη πουλιών που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν από όλο τον κόσμο. Είναι τα λεγόμενα Παγκόσμια Απειλούμενα Είδη, για τα οποία η Ε.Ο.Ε. αναφέρει:

Αργυροπελεκάνος

'Ενα καλό παράδειγμα ουσιαστικής προστασίας, αφού η φύλαξη (από την ΕΟΕ και την Εταιρεία Πρεσπών) στις δύο αποικίες αναπαραγωγής στον Αμβρακικό και στις Πρέσπες, παράλληλα με την ενημέρωση του κοινού, έχει εντυπωσιακά αποτελέσματα. Η αποικία στον Αμβρακικό έχει διπλασιαστεί σε αριθμό ζευγαριών τα τελευταία δέκα χρόνια, ενώ αυτή στις Πρέσπες έχει πρόσφατα ξεπερά σει τα 400 ζευγάρια και είναι από τις σημαντικότερες στον κόσμο.
Νανόχηνα
Μικρή και σπάνια χήνα που ξεχειμωνιάζει σε υγρότοπους της Βόρειας Ελλάδας, κυρίως στον Εβρο και στην Κερκίνη. Η πρώτη καταγραφή της κατάστασης του είδους στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 80. Η ΕΟΕ προχωρεί φέτος, στα πλαίσια του ίδιου ευρωπαϊκού προγράμματος LIFE με τη Λαγγόνα, στην προστασία του είδους μέσα από προστασία του βιοτόπου της και ενημέρ ωση του κοινού (ιδίως των κυνηγών).
Κοκκινόλαιμη χήνα 
Σχεδόν το σύνολο του παγκόσμιου πληθυσμού αυτής της χήνας ξεχειμωνιάζει στη Ρουμανία και στη Βουλγαρία, ενώ στην Ελλάδα το Δέλτα του Εβρου αποτελεί καταφύγιο σε περιπτώσεις βαρυχειμωνιάς. Αν και δεν υπάρχει συγκεκριμένο πρόγραμμα γι αυτήν, στην πράξη, θα ευνοηθεί από τα μέτρα προστασίας για τη Νανόχηνα. Βαλτόπαπια: Η πάπια αυτή συμπεριλήφθηκε πρόσφατα στον κατάλογο των Παγκόσμια Απειλούμενων Ειδών. Η ΕΟΕ έχει προχωρήσει σε απογραφή του είδους και έλαβε μέρος στη συνάντηση για την κατάρτιση του Σ.Δ. που έγινε στην Ουγγαρία τον Οκτώβριο του 1996. Προς το παρόν αναμένεται η τελική παρουσίαση του Σχεδίου Δράσης (Σ.Δ.), ώστε να καθοριστούν οι συγκεκριμένες δράσεις για την Ελλάδα.
Κεφαλούδι
Δεν υπάρχει άμεσα συγκεκριμένο πρόγραμμα για εφαρμογή του Σ.Δ. Οι πρόσφατες μεγάλες συγκεντρώσεις του είδους αυτού στη Β. Ελλάδα δημιουργούν νέες προϋποθέσεις που η ΕΟΕ εξετάζει αυτή τη στιγμή.
Στικταετός
Εκπρόσωπος της ΕΟΕ συμμετείχε στην κατάρτιση του Σ.Δ. για τα δύο είδη, σε συνάντηση που έγινε στη Λετονία το Νοέμβριο του 1996. Αναμένεται η τελική παρουσίαση του Σ.Δ., ώστε να καθοριΖ)τούν οι συγκεκριμένες ενέργειες.
Βασιλαετός
Το τελευταίο ζευγάρι στην Ελλάδα εξαφανίστηκε από το δάσος της Δαδιάς γύρω στο 1994. Ομως το 1996, ένα ζευγάρι ανακαλύφθηκε από αποστολή της ΕΟΕ σε απομονωμένη περιοχή των συνόρων. Προς το παρόν η ΕΟΕ δε δημοσιοποιεί το θέμα, καθώς η περιοχή δεν προστατεύεται και αναζητά χρηματοδότηση για τη συνέχιση της απαραίτητης έρευνας. Δυστυχώς, το ΕΚΠΑΖΠ έχει το θλιβερό προνόμιο να φιλοξενεί αρκετούς νεαρούς τραυματισμένους εκπροσώπους του είδους.
Κιρκινέζι
Το μικρό αυτό γεράκι φωλιάζει βασικά σε τρύπες και στα κεραμίδια παλιών σπιτιών και τρέφεται με μεγάλα έντομα που πιάνει σε χέρσες περιοχές και σε μη εντατικές, παραδοσιακές καλλιέργειες. Η ΕΟΕ, με χρηματοδότηση της Βρετανικής Εταιρείας Προστασίας των Πουλιών (RSPB), μελέτησε την κατάσταση του είδους στην Ελλάδα το 1994 και 1995 και εντόπισε σημαντικούς πληθυσμούς, ιδίως στη Θεσσαλία. Παράλληλα, έχουν γίνει και ορισμένες δοκιμαστικές εφαρμογές τεχνητών φωλιών.
Λεπτομύτα
Ενα από τα πιο σπάνια πουλιά του κόσμου. Ο πληθυσμός της ίσως να μην ξεπερνά τις λίγες δεκάδες άτομα. Τα περισσότερα από αυτά περνούν από την Ελλάδα κυρίως από το Δέλτα του Εβρου. Η ΕΟΕ συμμετέχει σε πρόγραμμα LIFE που άρχισε το 1996, μαζί με το Υπουργείο Γεωργίας, το ΕΚΒΥ και το Ινστιτούτο Φυσικής Ιστορίας του Βελγίου και επικεντρώνεται σε έξι ελληνικούς υγρότοπους.
Αιγαιόγλαρος
Η εντατική έρευνα της ΕΟΕ στο Αιγαίο τα δύο τελευταία χρόνια έριξε φως στη μέχρι τώρα άγνωστη κατάσταση του είδους στην Ελλάδα, αφού ανακαλύφθηκαν περισσότερες από 15 νέες αποικίες. Τα αποτελέσματα της έρευνας της ΕΟΕ οδήγησαν στην εκπόνηση ειδικού προγράμματος για προστασία, που χρηματοδοτήθηκε από το LIFE και ξεκίνησε την άνοιξη 1997.
Κάλλια

1 σχόλιο: